Little Climate Warriors
Hoe Pakistaanse meisjes de strijd tegen klimaatverandering leiden
Toen zijn dorp in Pakistan in 2004 werd geteisterd door overstromingen, werd Nouman voor het eerst geconfronteerd hoe het klimaat het onderwijs kan ontwrichten. Twintig jaar later ziet hij als leerkracht opnieuw hoe klimaatverandering het leven van gemeenschappen, in het bijzonder meisjes, beïnvloedt. Met zijn project Climate Class Connection bouwt hij aan klimaatweerbaarheid in Pakistan vanaf de schoolbanken, met Pakistaanse meisjes als Little Climate Warriors voorop.
Het is 2004 en opnieuw wordt Pakistan getroffen door overstromingen. Dit keer staat het kleine dorpje Kaka Khel in het district Lakki Marwat onder water. De achtjarige Nouman rijdt samen met zijn zussen achter op de motor bij hun vader, onderweg naar school tien kilometer verderop. Dan slaat het noodlot toe: een stortvloed heeft de weg vernield, waardoor het gezin valt. De vader en een van de zussen raken zwaargewond. Sindsdien is naar school gaan geen vanzelfsprekendheid meer. “Het was een jaarlijks fenomeen dat we niet naar school konden door het extreme weer”, herinnert Nouman zich. “Alleen als mijn vader ons kon brengen, lukte het.” Een paar jaar later wordt ook de landbouwgrond van het gezin overspoeld door een nieuwe overstroming. Om het hoofd boven water te houden, moeten ze de motor verkopen. Naast huizen en gewassen werden ook onderwijskansen verwoest. Nouman kan nog terecht op een school dichter bij huis, maar voor zijn zussen ligt dat anders: in hun dorp wordt het als ongepast gezien dat meisjes naar school gaan. Te voet gaan is geen optie, dus blijven ze thuis, met als gevolg dat ze op een gegeven moment stopten met school.
Bijna 20 jaar later staat Nouman zelf voor de klas als Teaching Fellow bij Teach for Pakistan wanneer het land opnieuw getroffen wordt door het wassende water. De overstromingen van 2022 zijn meteen de hevigste van de afgelopen 10 jaar. Meer dan 1.700 mensen laten het leven, meer dan 26.000 scholen worden verwoest. De klimaatramp confronteert Nouman ook met hoe zijn gezin in 2004 werd ontwricht. “Er zijn in Pakistan sowieso minder onderwijskansen voor meisjes, maar door klimaatextremen worden de beperkingen frequenter en de verschillen tussen jongens en meisjes uitvergroot.”
Climate Class Connection
Nouman besluit om actie te ondernemen en richt de organisatie Climate Class Connection op. Het team van gemotiveerde twintigers achter de organisatie heeft als missie klimaatweerbaarheid te bevorderen bij de Pakistaanse samenleving en doet dat door de doelgroep te empoweren die de klimaatsveranderingen het hardste voelen: meisjes. “Het is altijd mijn droom geweest om het klimaat en gender samen aan te pakken”, zegt Nouman trots, “Onze vrouwelijke leerkrachten zijn ongelooflijk gemotiveerd en slagen erin om de leerlingen te engageren voor klimaatacties.”
Climate Class Connection benadert klimaatonderwijs op verschillende manieren. Zo trainen ze niet alleen leerkrachten in klimaatonderwijs aan de hand van storytelling, project-based learning en outdoor learning, maar ze doen ook aan onderzoek, beleidsbeïnvloeding en gemeenschapsbetrokkenheid. “Ons paradepaardje is de Climate Bethak”, verklaart Nouman. “In Pakistan staat een bethak voor de dorpsbijeenkomst waar iedereen samenkomt om te overleggen. Onze climate bethak wordt specifiek geleid door vrouwelijke leerlingen en docenten die samenkomen met het schoolbestuur en andere dorpsbewoners om te praten over de contextspecifieke en diepgewortelde problemen en hoe ze samen oplossingen kunnen vinden.” De bethaks slaan duidelijk aan: tot nu toe organiseerde de organisatie er zes, waarmee ze 1500 meisjes en ruim 200 moeders wist te bereiken.
Dat zulke bijeenkomsten nodig zijn, ondervond Nouman zelf toen hij voor de klas stond: “In Pakistan leggen veel mensen een verband tussen klimaatverandering en religie: ze zien het als iets dat van God komt, een natuurlijk fenomeen, waar wij niets aan kunnen doen. Ik merkte dezelfde ingesteldheid toen ik lesgaf op een school met weinig middelen in Islamabad. Bovendien vonden zowel leerlingen als docenten dat het de taak van de overheid is om actie te ondernemen. Maar nu, door onze activiteiten, beginnen leerlingen patronen te zien en geven ze ook hun ouders nieuwe inzichten over het klimaat.”
Nouman besluit om actie te ondernemen en richt de organisatie Climate Class Connection op. Het team van gemotiveerde twintigers achter de organisatie heeft als missie klimaatweerbaarheid te bevorderen bij de Pakistaanse samenleving en doet dat door de doelgroep te empoweren die de klimaatsveranderingen het hardste voelen: meisjes. “Het is altijd mijn droom geweest om het klimaat en gender samen aan te pakken”, zegt Nouman trots, “Onze vrouwelijke leerkrachten zijn ongelooflijk gemotiveerd en slagen erin om de leerlingen te engageren voor klimaatacties.”
Climate Class Connection benadert klimaatonderwijs op verschillende manieren. Zo trainen ze niet alleen leerkrachten in klimaatonderwijs aan de hand van storytelling, project-based learning en outdoor learning, maar ze doen ook aan onderzoek, beleidsbeïnvloeding en gemeenschapsbetrokkenheid. “Ons paradepaardje is de Climate Bethak”, verklaart Nouman. “In Pakistan staat een bethak voor de dorpsbijeenkomst waar iedereen samenkomt om te overleggen. Onze climate bethak wordt specifiek geleid door vrouwelijke leerlingen en docenten die samenkomen met het schoolbestuur en andere dorpsbewoners om te praten over de contextspecifieke en diepgewortelde problemen en hoe ze samen oplossingen kunnen vinden.” De bethaks slaan duidelijk aan: tot nu toe organiseerde de organisatie er zes, waarmee ze 1500 meisjes en ruim 200 moeders wist te bereiken.
Dat zulke bijeenkomsten nodig zijn, ondervond Nouman zelf toen hij voor de klas stond: “In Pakistan leggen veel mensen een verband tussen klimaatverandering en religie: ze zien het als iets dat van God komt, een natuurlijk fenomeen, waar wij niets aan kunnen doen. Ik merkte dezelfde ingesteldheid toen ik lesgaf op een school met weinig middelen in Islamabad. Bovendien vonden zowel leerlingen als docenten dat het de taak van de overheid is om actie te ondernemen. Maar nu, door onze activiteiten, beginnen leerlingen patronen te zien en geven ze ook hun ouders nieuwe inzichten over het klimaat.”
Zelf in handen nemen
Wat Climate Class Connection anders maakt is de manier waarop de leerlingen zelf de touwtjes in handen nemen. De organisatie noemt hen ‘little climate warriors’ en plaats hen in het centrum van hun activiteiten. Zo zamelde een school ongeveer 100.000 Pakistaanse roepies in om getrainde leerkrachten aan te werven. “Er was sowieso een lerarentekort op die school, maar het blijft opmerkelijk dat de leerlingen zelf fondsen hebben ingezameld om te investeren in hun eigen onderwijs”, zegt Nouman.
Een van de leraren die opgeleid werd door Climate Class Connection, Shamsur Rahman, trok met zijn leerlingen het dorp in. Een overstroming in 2020 had 85% van de huizen verwoest. Ondertussen werd het dorp heropgebouwd op exact dezelfde plek, waardoor de gemeenschap nog steeds erg kwetsbaar was om opnieuw te lijden onder een klimaatramp. De leerlingen gingen langs bij boeren, religieuze leiders en maatschappelijke organisaties om te praten over hoe de overstroming hun leven geïmpacteerd had. De leerlingen overtuigden hen van het belang om druk uit te oefenen op de overheid. “De ouderen waren echt verbaasd dat ze door schoolkinderen werden aangespoord om actie te ondernemen”, lacht Nouman. “Maar zie je, inmiddels hebben ze een afspraak bij de overheid om maatregelen te bespreken tegen toekomstige overstromingen.”
Wat Climate Class Connection anders maakt is de manier waarop de leerlingen zelf de touwtjes in handen nemen. De organisatie noemt hen ‘little climate warriors’ en plaats hen in het centrum van hun activiteiten. Zo zamelde een school ongeveer 100.000 Pakistaanse roepies in om getrainde leerkrachten aan te werven. “Er was sowieso een lerarentekort op die school, maar het blijft opmerkelijk dat de leerlingen zelf fondsen hebben ingezameld om te investeren in hun eigen onderwijs”, zegt Nouman.
Een van de leraren die opgeleid werd door Climate Class Connection, Shamsur Rahman, trok met zijn leerlingen het dorp in. Een overstroming in 2020 had 85% van de huizen verwoest. Ondertussen werd het dorp heropgebouwd op exact dezelfde plek, waardoor de gemeenschap nog steeds erg kwetsbaar was om opnieuw te lijden onder een klimaatramp. De leerlingen gingen langs bij boeren, religieuze leiders en maatschappelijke organisaties om te praten over hoe de overstroming hun leven geïmpacteerd had. De leerlingen overtuigden hen van het belang om druk uit te oefenen op de overheid. “De ouderen waren echt verbaasd dat ze door schoolkinderen werden aangespoord om actie te ondernemen”, lacht Nouman. “Maar zie je, inmiddels hebben ze een afspraak bij de overheid om maatregelen te bespreken tegen toekomstige overstromingen.”
Van opvang tot klimaathub
Momenteel bereikt de organisatie al meer dan 5000 meisjes in verschillende Pakistaanse provincies. De volgende stap voor de organisatie is om de schoolgebouwen zelf aan te pakken. “Wat me opvalt is dat gemeenschappen en hulporganisaties veel spullen, kleren en eten doneren in noodsituaties”, zegt Nouman, “Maar niemand lijkt zich de vraag te stellen of en hoe we het onderwijs moeten verderzetten. Veel scholen die aan het water ontsnappen, doen in de maanden daarna dienst als opvangcentrum, en niet veel meer dan dat. Het lesgeven stopt gewoon.” Climate Class Connection wil daarom van iedere school een klimaathub maken, met getrainde vrouwelijke leerkrachten en leerlingen als ambassadeurs van hun gemeenschap. In de scholen wordt er dan niet enkel aan de kinderen lesgegeven, maar de hele gemeenschap kan er terecht om bij te leren over het klimaat en welke acties ze kunnen ondernemen voor, tijdens, en na een klimaatramp.
“Bewustwording creëren over het klimaat is niet meer voldoende, we moeten de bevolking weerbaarder maken.” Momenteel werkt Climate Class Connection aan een pilootproject met een school in Nasirabad om zo’n klimaathub uit te werken. Samen met UNICEF en Rescue1122 richt de organisatie de school in met noodmedicatie, menstruatieproducten, gezichtsmaskers en andere essentiële spullen voor crisissituaties. “Het is belangrijk dat we voor elke regio bekijken welke materialen nodig zijn. Sommige provincies krijgen meer te maken met luchtvervuiling, andere dan weer met overstromingen of droogte.”
Momenteel bereikt de organisatie al meer dan 5000 meisjes in verschillende Pakistaanse provincies. De volgende stap voor de organisatie is om de schoolgebouwen zelf aan te pakken. “Wat me opvalt is dat gemeenschappen en hulporganisaties veel spullen, kleren en eten doneren in noodsituaties”, zegt Nouman, “Maar niemand lijkt zich de vraag te stellen of en hoe we het onderwijs moeten verderzetten. Veel scholen die aan het water ontsnappen, doen in de maanden daarna dienst als opvangcentrum, en niet veel meer dan dat. Het lesgeven stopt gewoon.” Climate Class Connection wil daarom van iedere school een klimaathub maken, met getrainde vrouwelijke leerkrachten en leerlingen als ambassadeurs van hun gemeenschap. In de scholen wordt er dan niet enkel aan de kinderen lesgegeven, maar de hele gemeenschap kan er terecht om bij te leren over het klimaat en welke acties ze kunnen ondernemen voor, tijdens, en na een klimaatramp.
“Bewustwording creëren over het klimaat is niet meer voldoende, we moeten de bevolking weerbaarder maken.” Momenteel werkt Climate Class Connection aan een pilootproject met een school in Nasirabad om zo’n klimaathub uit te werken. Samen met UNICEF en Rescue1122 richt de organisatie de school in met noodmedicatie, menstruatieproducten, gezichtsmaskers en andere essentiële spullen voor crisissituaties. “Het is belangrijk dat we voor elke regio bekijken welke materialen nodig zijn. Sommige provincies krijgen meer te maken met luchtvervuiling, andere dan weer met overstromingen of droogte.”
Erkenning
Dat Climate Class Connection de juiste snaar raakt, werd vorig jaar nog maar eens duidelijk. Tijdens de TeachersCOP 29 in 2024 eindigde Nouman op de eerste plaats in de Greening Schools categorie. De TeachersCOP is een internationaal evenement georganiseerd door de Office for Climate Education (OCE) in samenwerking met VVOB, waar de inspanning van leerkrachten in klimaateducatie in de kijker worden gezet. “Die erkenning betekende veel voor ons. Door de ondersteuning van het VVOB-programma S-Cool-Links konden we uitbreiden naar andere regio’s in Pakistan. Maar het mooie is dat we door de TeachersCOP zoveel nieuwe mensen en partners hebben leren kennen. Ik durf eindelijk te stellen dat onze organisatie duurzaam is. We hebben een netwerk van leerkrachten, scholen, stagiairs en vrijwilligers opgebouwd en dat is belangrijk. Zo hebben we 3000 leraren kunnen opleiden in eco-ondernemerschap en klimaateducatie met steun van het Pakistaanse ministerie van onderwijs.”
Ondanks dat Climate Class Connection zich vooral richt op lokale partners, hecht de organisatie veel belang aan internationale partnerschappen. “De steun die we van S-Cool-Links krijgen is goed voor onze zichtbaarheid en credibiliteit voor inspanningen op lokaal niveau. Daarnaast is het ook belangrijk dat lokale stemmen worden gehoord in het wereldwijde discours van klimaateducatie: die van meisjes, leraren in kansarme gebieden en kleine gemeenschappen. De TeachersCOP heeft daar al een grote rol in gespeeld, waarvoor ik het platform erg dankbaar ben.”
Dat Climate Class Connection de juiste snaar raakt, werd vorig jaar nog maar eens duidelijk. Tijdens de TeachersCOP 29 in 2024 eindigde Nouman op de eerste plaats in de Greening Schools categorie. De TeachersCOP is een internationaal evenement georganiseerd door de Office for Climate Education (OCE) in samenwerking met VVOB, waar de inspanning van leerkrachten in klimaateducatie in de kijker worden gezet. “Die erkenning betekende veel voor ons. Door de ondersteuning van het VVOB-programma S-Cool-Links konden we uitbreiden naar andere regio’s in Pakistan. Maar het mooie is dat we door de TeachersCOP zoveel nieuwe mensen en partners hebben leren kennen. Ik durf eindelijk te stellen dat onze organisatie duurzaam is. We hebben een netwerk van leerkrachten, scholen, stagiairs en vrijwilligers opgebouwd en dat is belangrijk. Zo hebben we 3000 leraren kunnen opleiden in eco-ondernemerschap en klimaateducatie met steun van het Pakistaanse ministerie van onderwijs.”
Ondanks dat Climate Class Connection zich vooral richt op lokale partners, hecht de organisatie veel belang aan internationale partnerschappen. “De steun die we van S-Cool-Links krijgen is goed voor onze zichtbaarheid en credibiliteit voor inspanningen op lokaal niveau. Daarnaast is het ook belangrijk dat lokale stemmen worden gehoord in het wereldwijde discours van klimaateducatie: die van meisjes, leraren in kansarme gebieden en kleine gemeenschappen. De TeachersCOP heeft daar al een grote rol in gespeeld, waarvoor ik het platform erg dankbaar ben.”
Gender
Dat Climate Class Connection naast klimaateducatie ook op gender focust, is essentieel voor Nouman: “Pakistan is op cultureel en religieus vlak een erg conservatief land. We proberen de mentaliteit van de Pakistaanse bevolking te veranderen. Meisjes worden daarom door Climate Class Connection niet alleen onderwezen in klimaatonderwijs en geletterdheid, maar ook in wat hun rol kan zijn in de samenleving.”
Volgens Nouman komt onbegrip vaak voort uit te weinig onderling contact: “Als je jarenlang in dezelfde bubbel leeft, zonder in contact te komen met een andere kijk op de dingen, dan word je enorm overtuigd van je eigen gelijk. Dat is net hetzelfde met het overbruggen van genderverschillen. We houden in Pakistan de leefwerelden van man en vrouw zo gescheiden van elkaar, geen wonder dat die afstand zo groot is. Maar kom je elkaar tegemoet met respect voor elkaars comfortzones en waarden, dan kom je al heel ver. Dat is waarom we met Climate Class Connection een platform willen zijn voor iedereen, leerkrachten, vaders, moeders, lokale leidersfiguren en de jeugd van Pakistan.”
Word lid van het S-cool-links platform
Dat Climate Class Connection naast klimaateducatie ook op gender focust, is essentieel voor Nouman: “Pakistan is op cultureel en religieus vlak een erg conservatief land. We proberen de mentaliteit van de Pakistaanse bevolking te veranderen. Meisjes worden daarom door Climate Class Connection niet alleen onderwezen in klimaatonderwijs en geletterdheid, maar ook in wat hun rol kan zijn in de samenleving.”
Volgens Nouman komt onbegrip vaak voort uit te weinig onderling contact: “Als je jarenlang in dezelfde bubbel leeft, zonder in contact te komen met een andere kijk op de dingen, dan word je enorm overtuigd van je eigen gelijk. Dat is net hetzelfde met het overbruggen van genderverschillen. We houden in Pakistan de leefwerelden van man en vrouw zo gescheiden van elkaar, geen wonder dat die afstand zo groot is. Maar kom je elkaar tegemoet met respect voor elkaars comfortzones en waarden, dan kom je al heel ver. Dat is waarom we met Climate Class Connection een platform willen zijn voor iedereen, leerkrachten, vaders, moeders, lokale leidersfiguren en de jeugd van Pakistan.”
Word lid van het S-cool-links platform
