Grenzeloos leren over meertaligheid

Op 13 november 2019 verzamelden leerkrachten, lerarenopleiders, pedagogen en studenten zich in De Krook in Gent voor ons internationaal gastcollege. Ze leerden er onder andere over de positieve effecten van meertaligheid in het onderwijs en hoe je thuistalen van kinderen functioneel kan inzetten in de klas. Hier lees je een kort verslag, vind je alle presentaties terug en kan je het volledige gastcollege herbekijken.

Meertaligheid als nuttig leermiddel

In de voormiddag lieten we experten Kathleen Heugh van de Univerty of South Australia en Piet Van Avermaet van Steunpunt Diversiteit & Leren (Universiteit Gent) aan het woord. Dat inzetten op meertaligheid in het onderwijs een positief effect heeft op leerlingen en bovendien ook helemaal niet moeilijk hoeft te zijn, bewezen zij aan de hand van wetenschappelijk onderbouwde informatie.

Kathleen Heugh: “Het functioneel gebruiken van thuistalen in de klas is een enorme troef. Het zorgt enerzijds voor inclusie van kinderen met bijvoorbeeld een migratieachtergrond en anderszijds verrijkt het ook de kinderen die de dominante taal of officiële taal uit de regio spreken. De ene taal bevat immers andere kennis dan een andere taal. Zo kunnen kinderen onzettend veel leren van elkaar. Bovendien hoeft dit helemaal niet moeilijk te zijn. Gebruik vooral je gezond verstand wanneer je aandacht wil besteden aan meertaligheid in de klas. Zo waren de oplossingen die we aanreikten toen ik onderzoek deed in het Globale Zuiden goedkoop en eenvoudig. We hadden tenslotte geen geld voor dure brochures of hoogtechnologische middelen. Het zijn simpele methodieken die bovendien vaak door de leerkrachten zelf werden ontwikkeld. Verder wil het inzetten op thuistalen in de klas niet zeggen dat er geen rekening meer wordt gehouden met de instructietaal. Het is belangijk dat kinderen ook deze taal goed onder de knie krijgen.”

Piet Van Avermaet: “Het Vlaamse beleid zet al jaren in op taal als belangrijkste aspect tot schoolsucces. Taal is hét kernwoord voor integratie in beleidsnota’s. Er wordt bovendien op veel plaatsen ingezet op een exculsief taalbadmodel. Uit internationaal onderzoek blijkt echter dat dit model weinig effectief is. Ondanks de sterke focus op Nederlands blijkt ook uit onderzoek dat de ongelijkheidskloof in onderwijs niet echt wordt gedicht. Het bannen of verbieden van de thuistaal is dus niet de beste keuze. Tegenover het taalbadmodel staat een meertalig model dat kinderen toelaat hun thuistalen op een nuttige manier in te zetten in de klas zodat ook hun kansen op schoolsucces en sociale participatie worden vergroot.”

Meertaligheid in de praktijk

Na een korte pauze vervoegden Ayse Isçi van Onderwijscentrum Gent en Sven Gatz, Brussels Minister van Meertaligheid het panel. Onder leiding van Jill Surmont (VUB) gingen zij aan de hand  onderstaande stellingen en enkele video’s met praktijkvoorbeelden in dialoog met elkaar en met het publiek.

Deze drie stellingen gaven stof tot nadenken voor het panel en voor het publiek. Doe zelf de test: ben jij pro of contra?

1. Om de 4de Duurzame Ontwikkelingsdoelstelling te halen, is aandacht voor meertaligheid in het onderwijs noodzakelijk. Daarom moet élke leerkracht taalgericht vakonderwijs kunnen toepassen, waarbij zowel aandacht gaat naar het inzetten van de talige voorkennis als de ontwikkeling van de doeltaal.
2. Goed onderwijs realiseren kan enkel wanneer er een goede wisselwerking is tussen beleid, onderzoek en werkveld. Deze wisselwerking rond meertaligheid is er vandaag te weinig.
3. Samenwerkingen tussen scholen en de buurt moeten meer focussen op meertaligheid en taalontwikkeling.

Wat sterk naar voor kwam tijdens dit panelgesprek was het belang van samenwerking. Alleen door bruggen te bouwen en wisselwerking te creëeren, kunnen we meertaligheid op een duurzame manier inzetten in het onderwijs. Verder moeten we meertaligheid bekijken binnen een groter geheel en niet enkel in functie van onderwijs. Het zit verweven doorheen alle lagen van onze maatschappij.

In de namiddag lieten de deelnemers zich nog meer inspireren tijdens de verschillende werkwinkels.

"#Meertaligheid is belangrijk voor het welbevinden en voor de cognitieve ontwikkeling van kinderen. Lerarenopleiders hebben hierbij een cruciale rol." - Anouk Van Herf van @ehbrussel tijdens het #eNSPIRED gastcollege pic.twitter.com/YEIxoFTZY6

— eNSPIRED (@eNSPIRED_org) November 13, 2019

Na een dag boordevol inspiratie vertrokken de deelnemers naar huis met heel wat nieuwe inzichten en ideëen. Daarnaast heerste er een sterk gevoel van verbondenheid. Het geeft hoop dat er zoveel leerkrachten, lerarenopleiders en studenten aanwezig waren die er mee voor willen zorgen dat meertaligheid een vaste plaats krijgt binnen het onderwijs.

Benieuwd naar meer ? Bekijk hieronder de foto's, herbekijk het volledige gastcollege en download de presentaties.